Giriş
Göç hareketlerinin küreselleştiği günümüzde, yasa dışı yollarla yapılan göçlerin önüne geçilmesi ulusal güvenlik, kamu düzeni ve insan hakları bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, göçmen kaçakçılığı suçu, özellikle coğrafi konumu itibarıyla Türkiye açısından kritik bir mesele haline gelmiştir. Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 79’da düzenlenen bu suç, yalnızca sınırların ihlali değil, aynı zamanda insan onuruna karşı işlenebilecek tehlikeli fiilleri de kapsamaktadır.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Tanımı ve Unsurları
Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesine göre, doğrudan ya da dolaylı olarak maddi menfaat elde etme amacıyla, yasa dışı yollarla:
•Bir yabancının ülkeye sokulması ya da ülkede kalmasına imkân sağlanması,
•Türk vatandaşı ya da yabancının yurt dışına çıkmasına imkân sağlanması,
göçmen kaçakçılığı suçunun temel halini oluşturur.
Suçun oluşabilmesi için mutlaka menfaat sağlama kastı aranır. Burada söz konusu olan menfaat maddi bir menfaat olup; eğer kişi yardım veya insani nedenlerle hareket etmişse, göçmen kaçakçılığı suçu kapsamında cezai sorumluluğun doğması söz konusu olmayacaktır. Ancak uygulamada, bu ayrımın tespiti her zaman kolay olmamaktadır. Bu nedenle göçmen kaçakçılığı ile suçlanan kişinin avukat desteğinden faydalanması çok önemlidir.
Suçun Cezai Yaptırımı
TCK madde 79 uyarınca göçmen kaçakçılığı suçunun temel halini işleyen kişi:
•5 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası ve
•1.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Bu suç için belirlenen cezalar seçimlik yaptırım olarak belirlenmemiş olup yargılama sonunda suçu işlediği ortaya konan fail hem hapis cezası hem de adli para cezası ile birlikte cezalandırılacaktır.
Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Teşebbüs
Kanun koyucu bu suç için yaptığı özel düzenleme ile failin suçu tamamlamamış olması halinde dahi, yani suç teşebbüs aşamasında kalsa bile, failin suç tamamlanmış gibi cezalandırılacağını belirtmiştir. Bu hüküm, kanun koyucu tarafından suçun önlenmesini hedefleyen caydırıcı bir yaklaşımdır.
Ağırlaştırıcı Nedenler
Kanun koyucu, bazı hallerde suçun temel hali için belirlenen cezayı artırıcı düzenlemelere yer vermiştir. Suçun nitelikli hallerinin düzenlendiği TCK madde 79’un devamında suçun mağdurların:
•Hayatı açısından tehlike oluşturması,
•Onur kırıcı muameleye maruz bırakılarak işlenmesi,
Durumlarında verilecek ceza, temel cezanın yarısından üçte ikisine kadar artırılarak belirlenir.
Yine suçun;
•Birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza, temel cezanın yarısı kadar artırılarak belirlenir.
•Örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi hâlinde ise verilecek ceza, temel cezanın yarısından bir katına kadar artırılarak belirlenir.
Suçun Tüzel Kişilerin Faaliyetleri Çerçevesinde İşlenmesi
Eğer göçmen kaçakçılığı suçu bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenirse, ilgili tüzel kişi hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 60. maddesinde düzenlenen güvenlik tedbirleri uygulanır.
Özellikle taşımacılık yapan şirketler, turizm acenteleri ya da yurt dışı istihdam vaadiyle insan taşıyan firmalar hakkında bu tür tedbirler sıkça gündeme gelmektedir.
Göçmen Kaçakçılığı Suçu ile İnsan Ticareti Suçu Arasındaki Fark
Göçmen kaçakçılığı suçu, uygulamada zaman zaman insan ticareti suçu ile karıştırılmaktadır. Oysa iki suç arasında önemli farklar vardır:
•Göçmen kaçakçılığında, kişi genellikle kendi rızasıyla hareket eder. Amaç sadece ülke değiştirmektir.
•İnsan ticaretinde ise mağdur, genellikle zorla veya aldatılarak bir yere götürülür ve istismar edilir (fuhuş, zorla çalıştırma vb.).
Bu nedenle her olayda mağdurun durumu ve failin kastı dikkatle değerlendirilmelidir.
Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar
Göçmen kaçakçılığı suçu, uygulamada bazı sorunlara yol açmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır:
•Fail ile mağdurun ayrımının net yapılamaması,
•Suçun örgütlü işlenip işlenmediğinin tespiti,
•Teşebbüs mü, tamamlanmış suç mu sorusu,
•Suçun insan ticaretiyle karıştırılması.
Yargıtay kararlarında da bu konulara sıklıkla temas edilmektedir. Özellikle maddi menfaat unsuru ile “insani yardım” arasındaki ayrım, birçok davada temel tartışma konusu olmuştur.
Sonuç
Göçmen kaçakçılığı suçu, hem insan hakları hem de kamu düzeni açısından hassas bir konu olarak Türk Ceza Hukuku’nda önemli bir yere sahiptir. Suçun cezai yaptırımları oldukça ağırdır ve teşebbüs halinde dahi suçun tam olarak cezalandırılması öngörülmektedir. Uygulamada bu suçun sınır bölgelerinde ve göç yolları üzerinde yoğun olarak işlendiği görülmektedir. Bu suçlarda; mağdur ve failin ayrımı yapılırken, failin maddi menfaat elde edip etmediği ve kastını belirlerken, örgüt faaliyetleri kapsamında mı yoksa bireysel olarak mı suçun işlendiği tespit edilirken ortaya çıkan düşünce farklılıklarında hak kaybına uğramamanız için avukat desteğinden faydalanmanız elzemdir. Detaylı bilgilendirme ve hukuki destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Av. Oğuzhan GÜLŞEN
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.