Giriş
İnsan yaşamı, hukukun en temel koruma alanlarından biridir. Yaşam hakkı, bir kişi veya kişiler tarafından doğrudan saldırı altında kalıp ihlal edilebilir. Bu halde kasten veya taksirle öldürme suçları gündeme gelebilir. Bununla birlikte yaşam hakkı her zaman dışardan görülebilen doğrudan bir saldırı altında ihlal edilmeyebilir. Yaşam hakkına saldıran kişi veya kişiler bazen kişinin kendi canına kastetmesine yol açarak yaşam hakkını ihlal ederler. Bu bağlamda, bir başkasını intihara yönlendirmek ya da bu sürece katkı sağlamak, intihara yönlendirme suçu kapsamında değerlendirilmektedir. Bu suç, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 84. maddesinde detaylı şekilde düzenlenmiştir.
İntihara Yönlendirme Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 84. maddesi, intihara yönlendirme suçunu dört fıkra hâlinde düzenlemektedir:
(1) Başkasını intihara azmettiren, teşvik eden, başkasının intihar kararını kuvvetlendiren ya da başkasının intiharına herhangi bir şekilde yardım eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) İntiharın gerçekleşmesi durumunda, kişi dört yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Başkalarını intihara alenen teşvik eden kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(4) İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişileri intihara sevk edenlerle cebir veya tehdit kullanmak suretiyle kişileri intihara mecbur edenler, kasten öldürme suçundan sorumlu tutulurlar.
İntihara Yönlendirme Suçu Unsurları
1. Fail ve Mağdur
Bu suçun faili herkes olabilir. Kanun koyucu bu suçun faili için herhangi bir sınırlandırma veya özel şart aramamıştır.
Mağdur ise intihara yönlendirilen kişidir. Mağdurun yaş, akıl sağlığı ve algılama yeteneği yönünden değerlendirilmesi önem taşır. Zira fail suç eylemini, fiillerinin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişilere karşı işlerse fail intihara yönlendirme suçundan değil kasten öldürme suçundan sorumlu olacaktır.
2. Fiil
Bu suçtan bahsedebilmemiz için failin mağdur üzerinde; intihara teşvik, azmettirme, intihar kararını kuvvetlendirme veya intihar eylemine yardım etme biçiminde katkısı olması gerekir. Bu yönüyle intihara yönlendirme suçu seçimlik hareketli suçlardandır. Fail, kanunda sayılı eylemlerden herhangi birini gerçekleştirerek bu suçu işleyebilir.
3. Manevi Unsur
İntihara yönlendirme suçu ancak kastla işlenebilir. Bu suçun taksirli hali için bir düzenleme olmayıp; taksirle, yani istem dışı veya ihmal sonucu bu suç oluşmaz. Failin, mağdurun kendi yaşamına son vermesini teşvik etme, azmettirme, kararını güçlendirme veya bu bu kararın icrası için yardım etme niyetiyle hareket etmesi gerekir.
Kastının ortaya konamaması halinde failin bu suçtan cezalandırılması mümkün olmayacaktır.
İntiharın Gerçekleşmemesi ve Gerçekleşmesi Hali
İntihara yönlendirme suçu, neticesi harekete bağlı suçlardandır. Bu bağlamda mağduru intihara azmettiren, teşvik eden, intihar kararını kuvvetlendiren ya da intiharına herhangi bir şekilde yardım eden faile:
•İntihar gerçekleşmezse 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası,
•İntihar gerçekleşirse 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası uygulanır.
Burada dikkat edilmesi gereken, intiharın failin etkisiyle meydana gelmiş olmasıdır.
İntihara Alenen Teşvik
Suçun nitelikli hallerinden biri de intihara teşvikin alenen yapılmasıdır. Başkalarını intihara alenen teşvik eden fail hakkında verilecek ceza 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıdır. Burada öne çıkan, failin suçun temel halinde belirtilen teşvik eylemini aleni olarak gerçekleştirmesidir. Uygulamada özellikle medya, sosyal medya, kamuya açık konuşmalar veya paylaşımlar yoluyla bu suçun işlenebildiği görülmektedir.
Bu hüküm, günümüzde özellikle internet üzerinden yayılan intiharı özendirici içerikler açısından önem taşımaktadır.
Kişinin Cebir ve Tehdit İle İntihara Mecbur Edilmesi
Failin, mağduru cebir veya tehdit kullanarak intihar etmeye mecbur bırakması halinde kasten öldürme suçundan sorumlu olacaktır. Kanun koyucu bu hükümle, mağduru öldürme kastı taşıyan failin kastına uygun ceza ile cezalandırılmasını amaçlamıştır.
Sonuç
Türk Ceza Kanunu madde 84 ile düzenlenen intihara yönlendirme suçu, bireyin yaşam hakkını koruma amacı güden önemli bir hükümdür. Her ne kadar kişinin kendi yaşamına son vermesi suç teşkil etmese de, bir başkasının bu kararı almasına neden olmak veya bu kararı kuvvetlendirmek ciddi bir cezaî sorumluluğu beraberinde getirir. Özellikle fiilin aleniyet kazanması veya mağdurun zihinsel yetersizliği gibi durumlar söz konusuysa, fail hakkında çok daha ağır yaptırımlar uygulanmakta, hatta kasten öldürme suçu kapsamında değerlendirme yapılabilmektedir.
İntihara yönlendirme suçu, uygulamada genellikle delil sorunları ve niyetin ispatı gibi hukuki zorlukları beraberinde getirse de, özellikle sosyal medya üzerinden gerçekleşen psikolojik baskıların artmasıyla birlikte bu suç tipine ilişkin dava sayılarında gözle görülür bir artış yaşanmıştır.
Failin niyeti ve gerçekleştirdiği eylemlerin kapsamı gerek suçun oluşmasında gerekse ceza miktarının belirlenmesinde büyük önem arz ettiğinden bu suçlama ile karşı karşıya kalan veya bu suçun mağduru olan kişilerin mutlaka avukat desteğinden faydalanması gerekmektedir.
Detaylı bilgilendirme veya hukuki destek talepleri için bizimle iletişime geçin.
Av. Oğuzhan GÜLŞEN
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.