Genel olarak
Genel olarak arabuluculuk kurumunu incelediğimiz, internet sitemizde yer alan diğer yazılarımızdan sonra, bu yazımızda iş hukukunda arabuluculuk konusunu inceleyeceğiz.
İş hukukunda dava şartı zorunlu arabuluculuk nedir?
Şu uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur:
- Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı
- İşe iade talebiyle açılan davalar
İş hukukundan kaynaklanan itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında arabuluculuk zorunlu mudur?
01.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme gereği; iş hukukundan kaynaklanan alacak ve tazminatla ilgili itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında da dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur.
Hangi iş hukuku uyuşmazlıklarında arabulucuya başvuru zorunlu değildir?
İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları, bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları açılmadan önce arabulucuya başvurulması zorunlu değildir.
Ayrıca hizmet tespit davaları da arabuluculuğa elverişli değildir.
Anlaşma sağlanamazsa son tutanağın dava dilekçesine eklenmesi gerekir.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamazsa, buna ilişkin son tutanağın aslı veya arabulucu tarafından onaylanmış bir örneği, dava dilekçesine eklenmek zorundadır.
Bu zorunluluğa uyulmazsa; mahkeme, davacıya, son tutanağın 1 haftalık kesin süre içinde mahkemeye sunulması gerektiği, aksi takdirde davanın usulden reddedileceğini ihtar eder.
İhtar gereği yerine getirilmezse, dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilmeden, davanın usulden reddine karar verilir.
Zorunlu olmasına rağmen arabulucuya başvurulmadan dava açılırsa ne olur?
Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmadan; davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilecektir.
Arabuluculuk başvurusu nereye yapılır?
Başvurunun, karşı tarafın, karşı taraf birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna yapılması gerekir. Arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde, başvuru, görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılacaktır.
Arabulucuyu kim belirler? Taraflar arabulucuyu seçebilir mi?
Arabuluculuk Daire Başkanlığı, sicile kayıtlı arabulucuları, görev yapmak istedikleri adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonlarına göre listeler. Listeleri ilgili komisyon başkanlıklarına bildirir. Komisyon başkanlıkları, bu listeleri kendi yargı çevrelerindeki arabuluculuk bürolarına, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirecekleri sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne gönderir.
Arabuluculuk bürosu, komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden arabulucuyu belirler.
Ancak tarafların, listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde de anlaşmaları mümkündür. Bu durumda bu arabulucu görevlendirilecektir.
Arabuluculuk süreci ne kadar zaman alır? İş hukukunda arabuluculuk.
Arabulucu, yapılan başvuruyu, görevlendirildiği tarihten itibaren 3 hafta içinde sonuçlandırmalıdır. Zorunlu hâllerde bu süre, arabulucu tarafından en fazla 1 hafta daha uzatılabilecektir.
İşe iade davalarında arabuluculuk süreci nasıl işler? İş hukukunda arabuluculuk.
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiasıyla; dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorundadır. İşçi bu başvuruyu; fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren 1 ay içinde yapmakla yükümlüdür.
Şayet arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamazsa; son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesinde dava açılması gerekir.
Taraflar arasında anlaşma sağlanırsa; son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemesi yerine özel hakeme de gidilmesi mümkündür.
İşe iade davası açmadan önce arabulucuya başvurulmamışsa süreç nasıl işler?
Arabulucuya başvuru, işe iade davası açılmadan önce yapılması zorunlu olan bir başvurudur. Arabulucuya başvurulmadan doğrudan dava açılırsa, davanın usulden reddine karar verilecektir. Bu halde, usulden ret kararı taraflara resen tebliğ edilir. Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden itibaren 2 hafta içinde arabulucuya başvurulması mümkündür. İş hukukunda arabuluculuk.
İşe iade konulu arabuluculuk görüşmesi sonucunda anlaşma sağlanırsa, anlaşma tutanağı nasıl olmalıdır? İş hukukunda arabuluculuk.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflar, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşırsa, şu hususlara arabuluculuk son tutanağında mutlaka yer verilmelidir:
- İşçinin işe başlatılma tarihi
- Boşta geçen süre ücreti alacağı (Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye ödenecek en çok 4 aya kadar doğmuş ücret ve diğer haklar)
- İşe başlatmama tazminatı (İşe başlatılmaması durumunda işçiye ödenen en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücret tutarındaki tazminat)
Bu hususlara açık bir şekilde yer verilmediği taktirde, anlaşma sağlanamamış sayılır; son tutanak buna göre düzenlenir. İş hukukunda arabuluculuk.
İşe iade konulu arabuluculuk görüşmelerinde, arabulucunun ücreti nasıl belirlenir?
Anlaşma sağlanması halinde arabulucuya ödenecek ücret:
a) Boşta geçen süre ücreti alacağı (Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye ödenecek en çok 4 aya kadar doğmuş ücret ve diğer haklar)
b) İşe başlatmama tazminatı (İşe başlatılmaması durumunda işçiye ödenen en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücret tutarındaki tazminat)
Toplamı, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin 2. Kısmı uyarınca ‘’üzerinde anlaşılan miktar’’ olarak kabul edilecektir. Arabulucunun ücreti de bu miktar üzerinden oran (yüzde) olarak belirlenir.
İşe iade konulu arabuluculuk görüşmelerinde asıl işveren ve alt işveren bulunması halinde süreç nasıl işler?
Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin varlığı hâlinde; işe iade talebiyle arabulucuya başvurulduğunda, anlaşmanın gerçekleşebilmesi için işverenlerin arabuluculuk görüşmelerine birlikte katılmaları ve iradelerinin birbirine uygun olması gerekir.
İşçi, arabuluculuk toplantısına bizzat katılma hakkına sahiptir.
İşçinin, arabuluculuk toplantısına katılması nedeniyle işine devam edemediği gün, kanun gereği yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gün gibi sayılacaktır.
Arabuluculuğun, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere etkisi nedir?
Arabuluculuk bürosuna başvuru tarihinden, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur. Hak düşürücü süre işlemez.
Gazeteci ve gemiadamlarının dahil olduğu uyuşmazlıklarda süreç nasıl işler?
5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunda düzenlenen gazeteciler ile; 854 sayılı Deniz İş Kanununda düzenlenen gemiadamları da, bu madde kapsamında (İş Mahkemeleri Kanunu md.3- Dava şartı arabuluculuk) işçi sayılır.
Arabuluculuk ücretini kim öder? İş hukukunda arabuluculuk.
1- Taraflar anlaşmışsa: Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılırsa; arabuluculuk ücretini, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarifesinin 2. Kısmına göre; aksi kararlaştırılmadıkça taraflar, eşit şekilde karşılar. Bu durumda ücret, Tarifenin Birinci Kısmında belirlenen iki saatlik ücret tutarından az olamaz.
2- Anlaşma sağlanamazsa: Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamamışsa, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamamışsa veya görüşme iki saatten az sürmüş ve anlaşma sağlanamamışsa, 2 saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda taraflar anlaşamazsa, iki saati aşan kısma ilişkin ücret, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır. Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır.
Arabuluculuk ilk toplantısına mazeretsiz katılmamanın sonucu nedir? İş hukukunda arabuluculuk.
Taraflardan biri, herhangi bir geçerli bir mazeret göstermeden ilk toplantıya katılmaz ve bu nedenle de arabuluculuk faaliyeti sona ererse; toplantıya katılmayan taraf, son tutanakta belirtilir. Bu taraf davada kısmen veya tamamen haklı çıksa bile, yargılama giderlerinin tamamından sorumlu tutulur. Ayrıca bu taraf lehine vekalet ücretine de hükmedilmez.
Her iki taraf da ilk toplantıya mazeretsiz bir şekilde katılmaz ve bu nedenle arabuluculuk faaliyeti sona ererse, sonradan dava açılması halinde, tarafların yaptıkları yargılama giderleri kendi üzerlerinde bırakılır.
Arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz edilebilir mi? İş hukukunda arabuluculuk.
Yetkiye itiraz mümkündür. Bu durumda; görevlendirmeyi yapan büronun yetkili olup olmadığını arabulucu kendiliğinden dikkate alamaz. Karşı taraf; en geç ilk toplantıda, yerleşim yeri ve işin yapıldığı yere ilişkin belgelerini sunarak, arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz etme hakkına sahiptir.
Bu halde; arabulucu, dosyayı derhâl ilgili sulh hukuk mahkemesine gönderilmek üzere büroya teslim eder. Mahkeme, harç almadan dosya üzerinden yapacağı inceleme sonunda yetkili büroyu kesin olarak karara bağlar, dosyayı büroya iade eder.
Büro, mahkeme kararını Tebligat Kanunu hükümlerine göre taraflara tebliğ eder.
A- Yetki itirazı reddedilirse: Aynı arabulucu yeniden görevlendirilir. Süreler yeni görevlendirme tarihinden başlar.
B- Yetki itirazı kabul edilirse: Başvurucu, kararın tebliğinden itibaren 1 hafta içinde yetkili büroya başvurma hakkına sahiptir. Yetkisiz büroya başvurma tarihi, yetkili büroya başvurma tarihi olarak kabul edilir. Yetkili büro, aynı usulle arabulucu görevlendirir.
Sonuç
Bu yazımızda, iş hukukunda arabuluculuk konusunu inceledik. TÜZEL&GÜLŞEN HUKUK VE ARABULUCULUK BÜROSU, arabuluculuk başvurusu ve süreci hakkında hukuki hizmet ve danışmanlık ile arabuluculukta taraf vekilliği hizmeti vermektedir. İletişim bilgilerimiz için tıklayınız.
Av. Arb. Derya TÜZEL GÜLŞEN
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.