Genel olarak,
Boşanma sonrası hükmedilen yoksulluk nafakası; boşanma yüzünden mali durumu, boşanma öncesine göre kötü hale gelecek olan eşe, diğer eşin mali gücü oranında ödeyeceği irattır. Ayrıca, varsa ortak çocuğun bakım ve eğitim giderleri için çocuğun velayeti üzerinde bulunmayan tarafın çocuk için ödediği bedeller de iştirak nafakası kapsamındadır. Nafaka miktarının belirlenmesinde etkili sebeplerin değişmesi halinde nafakanın artırılması veya azaltılması davası gündeme gelecektir.
Nafaka ve nafaka türleri ile ilgili ayrıntılı bilgi için nafaka ve nafaka türleri yazımızı okuyabilirsiniz.
Nafakanın artırılması veya azaltılması davası (Nafaka artırım ve indirimi davası)
Yasada belirtilen sebeplerin varlığı halinde, taraflar; nafakanın artırılmasını veya azaltılmasını isteyebilirler. Nafakanın arttırılması veya azaltılması için mahkeme kararı gerekmektedir. Bu nedenle; nafakanın arttırılmasını veya azaltılmasını isteyen kişi, yetkili ve görevli mahkemede bu isteklerine ilişkin dava açmalıdır.
Nafakanın artırılması veya azaltılması sebepleri nelerdir?
Mahkeme, anlaşmalı boşanma protokolünü onaylayarak veya çekişmeli boşanma davası neticesinde nafaka ödenmesine karar verir. Her iki halde de nafakanın arttırılıp azaltılması yasada belirtilen sebeplerin gerçekleşmesine bağlıdır.
Hakim, tarafların mali durumlarının değiştiği veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde nafakanın artırılması veya azaltılmasına karar verebilir. Örneğin nafaka ödeyen bir babanın işten çıkarılması mali durumun değişmesidir. Yine, güçleşen ekonomik koşullara rağmen nafaka ödeyen kişinin mali durumunda artış olmamasına rağmen nafaka alan kişinin yaşam koşullarının oldukça iyileşmesi, hakkaniyet gerektirdiği hal olarak nafaka indirimine sebep olabilir.
Nafakanın artırılması veya azaltılması davasında görevli mahkeme hangisidir?
Nafakanın arttırılması veya azaltılması davasında görevli mahkeme Aile Mahkemesi’dir. Bu durum, Aile Mahkemeleri’nin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’da belirtilmiştir.
Nafakanın artırılması veya azaltılması davasında yetkili mahkeme hangisidir?
Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında yetkili mahkeme, nafaka alacaklısının yerleşim yerinde bulunan Aile Mahkemesi’dir.
Anlaşmalı boşanma protokolüyle belirlenen nafakanın artırılması veya azaltılması mümkün müdür?
Nafaka iradı, taraflar arasında yapılan ve mahkemece onaylanmış olan anlaşmalı boşanma protokolüyle belirlenmiş olabilir. Mahkeme, sebeplerin varlığı halinde bu durumda da nafakayı arttırılabilir veya azaltılabilir.
Ancak taraflar arasındaki protokol ile belirlenmiş ve hakim tarafından onaylanmış olan nafaka iradının, yasada aranan şartlar gerçekleşmeden tamamen kaldırılmasını ya da indirilmesini istemek hakkın kötüye kullanılmasını oluşturur.
Nafakanın artırılması veya azaltılması davası için dava açma süreleri
Nafakanın arttırılması veya azaltılması davaları için kanunda herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre öngörülmemiştir. İlgililer, nafakanın arttırılması veya azaltılmasını gerektiren sebeplerin varlığını öne sürerek her zaman bu davaları açabilirler. Nafakanın arttırılması veya azaltılması sebeplerinin oluştuğunun ispatlanması halinde açılan davadan olumlu sonuç alınabilecektir.
Ancak kişinin; biran önce boşanabilmek için karşı tarafın mevcut mali durumunu bilmesine rağmen, mahkemece onaylanan anlaşmalı boşanma protokolünde ödemeyi kabul ettiği nafaka iradının, boşanma gerçekleştikten sonra arttırılması veya azaltılması için açacağı davalar hakkın kötüye kullanımı oluşturacaktır.
Nafakanın davasında yargılama usulü nedir?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda belirtildiği üzere nafaka davaları basit yargılama usulüne tabidir. Basit yargılama usulünde mahkeme, mümkün olan hâllerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verebilecektir. Taraflar, nafakanın arttırılması veya azaltılması davası açarken yahut davaya cevap verirken, herhangi bir hak kaybı yaşamamak için mahkemeye sunacakları dilekçelerde usul kurallarına dikkat etmelidir. Tüzel&Gülşen Hukuk Bürosu olarak nafaka davalarında, gerekli tüm titizlik ve özeni göstererek dava ve hukuki danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
Nafakanın artırılması veya azaltılması kararının uygulanmaya başlayacağı tarih nedir?
Nafakanın arttırılması veya azaltılmasına ilişkin olarak mahkemece, dava tarihinden itibaren artış veya azalışa karar verilecektir. Dolayısı ile dava sonucunda elde edilen hakkın başlangıç tarihi davanın açıldığı tarihtir.
Sonuç
Nafakanın arttırılması veya azaltılması davası açarak, yasada belirtilen sebeplerin varlığının ispatlanması halinde; nafakanın arttırılması veya azaltılması mümkündür. Nafaka davaları basit yargılama usulüne tabidir. Bu nedenle tarafların mahkemeye vereceği dava veya cevap dilekçeleri büyük önem arz etmektedir. Tüzel&Gülşen Hukuk Bürosu olarak nafaka davalarında, herhangi bir hak kaybı yaşanmaması için gerekli tüm titizlik ve özeni göstererek dava ve hukuki danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
AVUKAT OĞUZHAN GÜLŞEN