Genel olarak,
Türk vatandaşlığından çıkarılma, vatandaşlığın yetkili makam kararı ile kaybı yollarından biri olup; vatandaşlığın kaybedilmesi hakkındaki makalemize göz atabilirsiniz.
1997 tarihli Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nin vatandaşlıkla ilgili ilkelerin yer aldığı 4. maddesinde; kişilerin vatandaşlığı kaybetme hallerinin keyfilikten uzak olması gerektiği belirtilmiştir.
Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi 4. madde;
“…hiç kimse keyfî olarak vatandaşlığından mahrum edilemez.”
Sözleşmenin 7. maddesinde ise; kanunen ya da taraf devletin kararıyla vatandaşlığın kaybı için, keyfilikten uzak haklı olabilecek sebepleri sayılmıştır. Sözleşme, bu sebepler dışında kişilerin vatandaşlığını kaybetmesine yol açacak diğer sebeplerin keyfi olacağını düzenlemiştir. Ayrıca taraf ülkeler; bu sözleşmede belirtilenler dışındaki bir nedenle kişilerin vatandaşlığını kaybetmesine yol açacak hükümleri iç hukukta koyamayacaklardır.
Vatandaşlıktan çıkarılma sebepleri, Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda düzenlenmiş olup; bu yazımızda, yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığından çıkarılma yoluyla vatandaşlığın kaybettirilmesi üzerinde durulmuştur.
Türk vatandaşlığından çıkarılma
Yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kaybettirilmesi yollarından biri olan vatandaşlıktan çıkarılma; Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda belirtilen ve sınırlı sayıda olan sebeplerin gerçekleşmesine bağlıdır. Kanunda belirtilmeyen bir sebeple vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilemez. Ancak kanunda belirtilen nedenlerin gerçekleşmesi de mutlaka Türk vatandaşlığından çıkarılma ile sonuçlanmayabilir.
Türk vatandaşlığından çıkarılma nedenleri
Yetkili makam kararıyla vatandaşlıktan çıkarılma yoluyla Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine yol açabilecek nedenler şunlardır;
- Yabancı bir devletin, Türkiye’nin menfaatlerine uymayan herhangi bir hizmetinde bulunup da bu görevi bırakmaları kendilerine yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise mülki idare amirleri tarafından bildirilmesine rağmen, üç aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içerisinde kendi istekleri ile bu görevi bırakmayanlar.
- Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin her türlü hizmetinde Cumhurbaşkanının izni olmaksızın kendi istekleriyle çalışmaya devam edenler.
- İzin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapanlar.
- 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 302 nci, 309 uncu, 310 uncu, 311 inci, 312 nci, 313 üncü, 314 üncü ve 315 inci maddelerinde yazılı suçlar nedeniyle hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen ve yabancı ülkede bulunması nedeniyle kendisine ulaşılamayan vatandaşlar, bu durumun soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı veya kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından öğrenilmesinden itibaren bir ay içinde vatandaşlıklarının kaybettirilmesi amacıyla Bakanlığa bildirilir. Bakanlıkça Resmî Gazetede yapılan yurda dön ilanına rağmen üç ay içinde yurda dönmemeleri halinde, bu kişilerin Türk vatandaşlıkları Cumhurbaşkanı kararıyla kaybettirilebilir.
Belirtilen sebepler mutlak olarak vatandaşlıktan çıkarılma sonucunu doğurmayacaktır. Zira söz konusu sebeplerin varlığı halinde vatandaşlıktan çıkarılma kararını verecek olan cumhurbaşkanı olup; kanun koyucu bu konuda cumhurbaşkanına geniş bir takdir yetkisi tanımıştır.
Türk vatandaşlığından çıkarılma kararının geçerlilik zamanı
Cumhurbaşkanınca, hakkında vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilen kişi; bu kararın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren Türk vatandaşlığını kaybeder.
Türk vatandaşlığından çıkarılan kişinin eşinin ve çocuklarının durumu
Türk vatandaşlığından çıkarılma kararları şahsidir. Bu nedenle; hakkında vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilen kişinin eşi ve çocukları bu karardan etkilenmezler.
Türk vatandaşlığından çıkarılmak istenen kişinin vatansız kalması
Her ne kadar Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda belirtilen hallerde, cumhurbaşkanı tarafından kişi hakkında Türk vatandaşlığından çıkarılma kararı verilebilecek olsa da; hakkında vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilecek kişi vatansız kalacaksa, bu kişi hakkında vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilemez.
Hakkında Türk vatandaşlığından çıkarılma kararı verilen kişinin iptal davası açma hakkı vardır.
Vatandaşlıktan çıkarılma kararı bir idari işlemdir. İlgililer, haklarında tesis edilen bu idari işleme karşı iptal davası açma hakkına sahiptir. İptal davası, kararın ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
Türk vatandaşlığından çıkarılma kararı hangi hallerde mahkeme tarafından iptal edilebilir?
Bir idari islem niteliğinde olan vatandaşlıktan çıkarılma kararı; işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurları bakımından hukuka aykırı ise mahkeme tarafından iptal edilebilecektir. Örnek olarak, bu karar ancak Cumhurbaşkanı tarafından verilebilir. Cumhurbaşkanı dışındaki kişi veya kurumlar tarafından verilen karar yetki unsuru bakımından hukuka aykırı olup mahkemece iptal edilir. Bir diğer örnek de, kanunda sayılan sebepler dışında başka bir sebeple vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilmesi halidir. Bu durumda da idari işlem sebep ve konu unsurları bakımından hukuka aykırı olup, iptal ile sonuçlanabilecektir.
Sonuç
Türk vatandaşlığından çıkarılma, vatandaşlığın yetkili makam kararı ile kaybı yollarından biri olup; kanunda belirtilen sebeplerin varlığı halinde Cumhurbaşkanı tarafından kişi hakkında, vatandaşlıktan çıkarılma kararı verilebilir. Kanun koyucu; vatandaşlıktan çıkarılma kararını verecek olan cumhurbaşkanına takdir yetkisi tanımıştır. Dolayısıyla belirtilen sebeplerin varlığı, mutlaka vatandaşlıktan çıkarılma ile sonuçlanmayabilir. Ancak cumhurbaşkanın sahip olduğu takdir yetkisi sınırsız olmayıp; cumhurbaşkanınca verilecek vatandaşlıktan çıkarılma kararlarına karşı iptal davası açılabilecektir.
Tüzel&Gülşen Hukuk Bürosu olarak; Türk vatandaşlığından çıkarılma yoluyla Türk vatandaşlığını kaybeden kişilere avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri vermekteyiz.
AVUKAT OĞUZHAN GÜLŞEN
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.