Genel olarak,
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılma, vatandaşlığın kaybı yollarından biri olup; vatandaşlığın kaybedilmesi hakkındaki makalemize göz atabilirsiniz.
1997 tarihli Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nin vatandaşlıkla ilgili ilkelerinin yer aldığı 4. maddesinde; kişilerin vatandaşlığı kaybetme hallerinin keyfilikten uzak olması gerektiği belirtilmiştir.
Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi madde 4;
“…hiç kimse keyfî olarak vatandaşlığından mahrum edilemez.”
Sözleşmenin 8. maddesinde ise; taraf devletlerin, ilgili kişinin vatansız kalmaması şartıyla vatandaşlıktan çıkmasına izin vereceği düzenlenmiştir.
Türk vatandaşlığından seçme hakkını kullanarak ayrılabilecek kişiler, Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda sınırlı şekilde belirtilmiş olup; bu kişiler belirtilen şartları taşımaları halinde ayrıca bir izne gerek olmaksızın Türk vatandaşlığından ayrılabileceklerdir.
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılma
Seçme hakkının kullanılmasıyla vatandaşlıktan ayrılma; vatandaşlığın kaybı hallerinden biridir. Ancak yetkili makam kararıyla vatandaşlığın kaybı hallerinden farklı olarak; Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılmak isteyen kişiler, herhangi bir kurum veya kişinin onayı gerekmeksizin vatandaşlıktan ayrılabilirler.
Yetkili makamın, vatandaşlığın kaybı hallerinden biri olan seçme hakkıyla vatandaşlıktan ayrılma konusunda herhangi bir takdir yetkisi yoktur. İlgili makamın yetkisi; Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılmak isteyen kişinin; bu hakkın kullanılmasına ilişkin şartları taşıyıp taşımadığını tespit etmekle sınırlıdır.
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılabilecek kişiler
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılabilecek kişiler kanunda açıkça ve sınırlı olarak sayılmıştır. Kanunda belirtilen kişiler dışında kalanlar Türk vatandaşlığından seçme hakkını kullanarak ayrılamazlar.
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılma hakkına sahip kişiler şunlardır;
- Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı olanlardan yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar.
- Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan doğum yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar.
- Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar.
- Doğum yeri esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana veya babasının vatandaşlığını kazananlar.
- Herhangi bir şekilde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazananlar.
Seçme hakkının kullanılma süresi
Yukarıda belirtilen kişiler her ne kadar seçme hakkıyla vatandaşlıktan ayrılabilecek olsalar da; bu hakkın kullanımı belirli bir süre ile sınırlandırılmıştır. Yukarıda belirtilen kişilerden olup da Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılmak isteyen kişiler; sahip oldukları seçme hakkını, ergin olmalarından itibaren 3 (üç) yıl içerisinde kullanabilirler.
3 yıllık hak düşürücü sürenin geçmesiyle birlikte seçme hakkı kullanılamayacak olup; kişi ancak vatandaşlığın yetkili makam kararıyla kaybı hallerinden biriyle Türk vatandaşlığını kaybedebilir.
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılma kararının geçerlilik zamanı
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılmak isteyen kişi; bu hakkın kullanılmasına dair şartların varlığının tespitine ilişkin karar tarihinden itibaren Türk vatandaşlığını kaybeder.
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılan kişinin eşinin ve çocuklarının durumu
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılan kişi; evliyse eşinin, çocukları varsa çocuklarının vatandaşlık durumlarının ne olacağı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu düzenlemelere göre;
Seçme hakkını kullanarak vatandaşlıktan çıkan kişinin eşi ve çocukları; Türk vatandaşlığından çıkma yoluyla vatandaşlığı kaybeden kişilerin eşleri ve çocuklarıyla aynı uygulamaya tabi tutulurlar.
Dolayısıyla eşlerden birinin seçme hakkını kullanarak Türk vatandaşlığından ayrılması, diğer eşin vatandaşlığına tesir etmez.
Bununla birlikte Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılan kişi ana ya da babaysa; vatandaşlıktan çıkan ebeveynin talebinin bulunması ve diğer ebeveynin de muvafakat etmesi halinde ergin olmayan çocukları da kendileriyle birlikte Türk vatandaşlığından ayrılırlar. Eşlerden birinin muvafakat vermemesi halinde ortak çocukların vatandaşlık durumları hakim kararına göre belirlenir. Şayet vatandaşlıktan ayrılmak, çocukları vatansız kılacaksa, belirtilen hususlar uygulanmayacak ve çocuklar Türk vatandaşlığından ayrılamayacaklardır.
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılmak isteyen kişinin vatansız kalması
Yukarıda belirttiğimiz hallerde kişi; Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılma hakkına sahiptir. Ancak vatandaşlıktan ayrılması halinde vatansız kalacak olan kişiler seçme hakkını kullanamazlar.
Sonuç
Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılma, vatandaşlığın kaybı yollarından biri olmakla birlikte; herhangi bir kişinin veya makamın iznine bağlı değildir. İlgili makamın yetkisi; kanunda belirtilen şartların varlığının tespitiyle sınırlı olup; incelemeyi yapan makamın takdir yetkisi yoktur.
Tüzel&Gülşen Hukuk Bürosu olarak; Türk vatandaşlığından seçme hakkıyla ayrılmak isteyen kişilere avukatlık ve hukuki danışmanlık hizmetleri vermekteyiz.
AVUKAT OĞUZHAN GÜLŞEN
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin.