Genel olarak,
Evlilik birliği, eşlere birlikte yaşama, birbirlerine sadık kalma ve yardımcı olma yükümlülüğü yükler. Bu yükümlülüklere aykırı davranış veya özel birtakım sebepler, boşanma konusunu gündeme getirir. Evlilik birliği, ancak kanunda yazılı nedenlerle ve mahkeme kararıyla sona erebilir. Evlilik birliğini sona erdiren boşanma, anlaşmalı olabileceği gibi çekişmeli de olabilir. Kanunda yazılı genel ve özel birtakım sebeplerle boşanma kararı verilebilir. Boşanma davası açılması ve sebepleri konusunu bir başka makalemizde incelemiştik. Bu makalemizde, özel bir boşanma sebebi olan akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası konularını inceleyeceğiz.
Türk Medeni Kanunu madde 163:
Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.
Akıl hastalığı nedir?
Kanuni bir tanımı bulunmamakla birlikte; akıl hastalığı genel olarak, kişinin davranışlarını iradi olarak yönlendirme ve karar alma yetisinden mahrum olmasını ifade eder. Kişide akıl hastalığı olup olmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilebilir.
Akıl hastaları evlenebilir mi?
Akıl hastalarının evlenebilmesi için, evlenmelerinde tıbbî sakınca bulunmadığına ilişkin resmî sağlık kurulu raporu olmalıdır.
Evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunmasına rağmen evlilik gerçekleşmişse ne olur?
Bir kişide, evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunmasına rağmen evlilik yine de gerçekleşmiş olabilir. Bu durumda evlilik mutlak butlan ile batıl yani geçersiz olacaktır. Evliliğin butlanı için dava açılması gerekir.
Akıl hastalığı sonradan iyileştiği taktirde, mutlak butlan davasını yalnızca akıl hastalığı iyileşen eş açabilecektir.
Akıl hastalığı eşten gizlenmişse veya eş aldatılmışsa, hastalığın gizlendiği eşin hakları nelerdir?
Evlenme sırasında akıl hastalığı kendisinden gizlenen eşin, evliliğin nisbi butlan nedeniyle iptalini talep etme hakkı vardır. Bu durumda eş yanıltılmış veya aldatılmış olabilir. İşte bu nedenlerle; yanılan veya aldatılan eş, nisbi butlan nedeniyle evliliğin iptalini talep edebilecektir. Bu eş aynı zamanda akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası da açma hakkına sahiptir. Her iki talebin aynı davada terditli olarak da ileri sürülmesi mümkündür.
Evliliğin butlanı nedir? Boşanma davasından farkı nedir?
Boşanmada hukuken geçerli bir evlilik vardır ve kanundaki şartların gerçekleşmesi sonucunda evlilik mahkeme kararıyla sona erdirilir. Evliliğin butlanında ise; evlilik, kanundaki geçerlilik koşullarını taşımamaktadır ve bu evlilik, mahkeme kararıyla sona erdirilir. Mutlak ve nisbi butlan nedeniyle evliliğin iptali davalarını, ayrı bir makalemizde ele alacağız.
Evliliğin butlanı ve akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası birlikte açılabilir mi?
Her iki talep de; kanundaki usul ve şartlara dikkat edilerek, aynı dava dilekçesinde ileri sürülebilir. Taleplerin terditli olarak ileri sürülmesi gerekecektir. Terdit, davanın kademeli olarak açılması anlamına gelmektedir. Bu noktada mahkeme öncelikle butlan nedeniyle evliliğin iptali şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğini araştırır. Şayet butlanın şartları mevcut değilse, boşanma istemi incelenecektir.
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma, özel bir boşanma nedenidir.
Kanun sistematiğinde boşanma nedenleri; genel boşanma nedeni olan evlilik birliğinin temelinden sarsılması ve özel diğer nedenler şeklinde düzenlenmiştir. Akıl hastalığı nedeniyle boşanma; kanunda düzenlenen özel bir boşanma nedenidir.
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma, nisbi bir boşanma nedenidir.
Bu boşanma sebebinin nisbi bir boşanma sebebi olmasının anlamı; yukarıda açıkladığımız ‘’akıl hastalığı’’ olgusunun gerçekleşmesinin; boşanma kararı verilebilmesi için yeterli olmamasıdır. Daha açık bir ifadeyle;
- Eşlerden biri akıl hastası olmalıdır.
- Ortak hayat, diğer eş için çekilmez hâle gelmelidir.
- Hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmelidir.
Akıl hastalığının mevcut olup olmadığı ve geçmesine olanak bulunup bulunmadığı, dava aşamasında alınacak raporlar ile ortaya konacaktır. Mahkemenin belirlediği tam teşekküllü hastaneden bu hususta rapor alınır. Tarafların bu raporlara karşı itiraz etme hakkı vardır. Akıl hastalığı olgusunun gerçekleşmesi dışında hâkimin, ek bir inceleme yapması gerektiğinden, bu sebep, nisbi bir boşanma sebebidir. Tek başına akıl hastalığı, boşanma kararı verilmesi için yeterli değildir. Hakim; bu durumun, ortak hayatı diğer eş bakımından çekilmez hale getirip getirmediğini de ayrıca incelemekle yükümlüdür.
Boşanma davası hangi sürede açılmalıdır?
Dava açma hakkı bakımından herhangi bir süre belirlenmemiştir. Dava açmaya hakkı olan eş, her zaman bu davayı açabilir.
Boşanma davası hangi mahkemede açılır?
Bu dava; aile mahkemesinde açılmalıdır. Davacı eş; bu davayı:
- Kendi yerleşim yerinde
- Davalının yerleşim yerinde
- Davadan önce son defa 6 aydan beri birlikte oturdukları yerde açabilir.
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası yargılamasında ‘’akıl hastalığı’’ olgusu nasıl ispatlanır?
Boşanma davasının görüldüğü mahkemenin sevk edeceği tam teşekküllü bir devlet hastanesi veya üniversite hastanesinin raporuyla akıl hastalığı iddiası konusunda karar verilecektir.
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası sonucunda verilen boşanma hükmünün, edinilmiş mallara katılma rejimindeki katılma alacağına etkisi var mıdır?
Bu boşanma nedenlerinin; yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi bakımından herhangi bir etkisi yoktur.
Zina ve hayata kast nedeniyle boşanma bu paylaşımı etkilemektedir. Sitemizdeki Aile Hukuku makalelerinde konuya dair bilgi yer almaktadır.
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası sonucunda verilen boşanma hükmünün, paylaşmalı mal ayrılığı rejimine etkisi var mıdır?
Bu boşanma nedenlerinin; paylaşmalı mal ayrılığı rejimindeki ‘’aileye özgülenen malların bölüşülmesi’’ bakımından herhangi bir etkisi yoktur.
Zina ve hayata kast nedeniyle boşanma bu paylaşımı etkilemektedir. Sitemizdeki Aile Hukuku makalelerinde konuya dair bilgi yer almaktadır.
Sonuç,
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma; özel ve nisbi bir boşanma nedenidir. Eşinde mevcut olduğu resmi sağlık kurulu raporu ile sabit olan akıl hastalığı nedeniyle; diğer eş bakımından ortak hayat çekilmez hale gelirse, bu eşin, akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası açma hakkı vardır. Bu dava; ispat-süre-delillerin ileri sürülme zamanı ve biçimi bakımından hukuki detaylar içeren bir davadır.
TÜZEL&GÜLŞEN Hukuk Bürosu, Aile Hukuku ve bu bağlamda akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası konularında avukatlık hizmeti vermektedir.
Avukat Derya TÜZEL
Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.