Genel olarak,
Öğretim elemanları hakkında uygulanacak disiplin cezaları sınırlı sayıdadır. İlgili kanuna göre, bunlar şu şekildedir: Uyarma, kınama, aylıktan veya ücretten kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya birden fazla ücretten kesme, üniversite öğretim mesleğinden çıkarma ve kamu görevinden çıkarma. aylıktan kesme disiplin cezası.
İlk makalemizde öğretim elemanları hakkında uygulanabilecek disiplin cezaları ile bu disiplin cezalarına karşı açılabilecek iptal davalarını inceledik. Bu makalemizdeyse; aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezasını, detaylarıyla inceleyeceğiz.
Aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezası nedir?
Öğretim elemanının brüt aylığından veya ücretinden, bir defaya mahsus olmak üzere 1/30 ila 1/8 arasında kesinti yapılmasıdır.
Öğretim elemanına hangi nedenlerle aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezası verilebilir?
Aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezasına yol açan fiil ve davranışlar şu şekildedir:
- Yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarının organlarında yapılan konuşma ve alınan kararları, yetkili olmadığı halde organ veya üyelerinin aleyhinde davranışlara yol açmak maksadıyla dışarı yaymak,
- Kuruma ait araç, gereç, belge ve benzeri eşyayı görevin sona ermesine ve kurumca yazı ile istenmesine rağmen belirlenen süre içinde geri vermemek,
- Araştırma ve deneylerde, hayvanlara ve ekolojik dengeye zarar vermek,
- Bilimsel çalışmalarda, diğer kişi ve kurumlardan temin edilen veri ve bilgileri, izin verildiği ölçüde ve şekilde kullanmamak, bu bilgilerin gizliliğine riayet etmemek ve korunmasını sağlamamak,
- Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak.
- Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak.
- Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı hâlde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek.
- Dayanaksız, yersiz ve kasıtlı olarak suç isnadında bulunmak,
- Hukuka aykırı olarak kurumun bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına kasten girmek veya orada kalmak.
- Akademik atama ve yükseltmelere ilişkin başvurularda bilimsel araştırma ve yayınlara ilişkin yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunmak.
- Kasıtlı olarak; görevi tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek.
- Özürsüz ve kesintisiz 3 – 9 gün göreve gelmemek.
- Görev yeri sınırları içerisinde herhangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak, bu yeri kullanmak veya kullandırmak,
- Yasaklanmış her türlü yayını basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya teşhir etmek
Aylıktan veya ücretten kesme cezasında zamanaşımı süresi nedir?
Soruşturma zamanaşımı:
Disiplin cezası verilmesini gerektiren fiil ve hallerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren 1 ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmadığı takdirde disiplin soruşturması açılamaz.
Ceza zamanaşımı:
Disiplin cezası verilmesini gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren 2 yıl geçmişse disiplin cezası verilemeyecektir. Ancak önemle belirtmek gerekir ki; bilimsel bir eser, akademik atama/terfilerde kullanma ya da kısmen/tamamen yeniden yayıma konu olmuşsa; 2 yıllık zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar.
Disiplin cezası yargı kararıyla iptal edilmişse idarenin, yeniden disiplin cezası verme yetkisi var mıdır?
Önemle belirtmek gerekir ki, idare mahkemesinin disiplin cezasını iptal etmesinin ardından, ceza, hukuk düzeninden kalkmış olur. Ancak şunu vurgulamakta yarar var ki; cezayı vermeye yetkili idare, iptal kararının gerekçesini dikkate alarak yeniden disiplin cezası verme yetkisine sahiptir.
Disiplin cezasının iptali kararının idareye ulaştığı tarihte:
- Ceza zamanaşımı süresi dolmamışsa; idarenin, kalan disiplin ceza zamanaşımı süresi içinde disiplin cezası verme yetkisi vardır.
- Zamanaşımı süresi dolmuş veya sürenin dolmasına 3 aydan daha az süre kalmışsa, idarenin; en geç 3 ay içinde karar gerekçesini dikkate alarak yeniden disiplin cezası verme yetkisi vardır.
Aylıktan veya ücretten kesme cezasını vermeye yetkili kişi kimdir?
Bu cezayı verme yetkisi, kişinin görevli olduğu birimdeki disiplin kuruluna aittir. Bağlı olunan birimin disiplin kurulu da üniversiteye bağlı bu birimin yönetim kuruludur.
Ancak; rektörler, bağımsız vakıf meslek yüksekokulu müdürleri ve dekanlar hakkında Yüksek Disiplin Kurulu bu cezayı verebilecektir. Yüksek Disiplin Kurulu Yükseköğretim Genel Kuruludur.
Disiplin cezası verme yetkisi, devredilemez. Bu yetki kuralına uygun davranılmaması; disiplin cezasının yetki unsurunu sakatlar ve idari işlemin iptaline yol açar.
Öğretim elemanı, dava açmadan önce aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezasına itiraz hakkına sahiptir.
Disiplin cezası bir idari işlem olup, bu işleme karşı dava açmadan önce itiraz yoluna başvurmak mümkündür. Ancak bu itiraz zorunlu değildir, isteğe bağlıdır.
- Öğretim elemanı, görevli olduğu üniversite disiplin kuruluna itiraz hakkına sahiptir.
- Yükseköğretim üst kuruluşlarında görev yapan personel itirazı, Yüksek Disiplin Kuruluna yapar.
Dava açmadan önce itiraz edilirse, itiraz süresi nedir?
Şayet itiraz yolu seçilmişse; öğretim elemanı, cezanın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gün içinde cezaya itiraz etmelidir.
İdarenin itirazı inceleme ve değerlendirme süresi nedir?
Öğretim elemanının itirazı üzerine ilgili idare, itiraz tarihinden itibaren 30 gün içinde karar verecektir. Şayet itiraz kabul edilirse, ceza tüm sonuçlarıyla ortadan kalkar. Ancak ilgili disiplin amiri veya disiplin kurulu; itirazın kabulü kararındaki gerekçeye uygun olarak, en geç 3 ay içinde yeni bir işlem yapma yetkisine sahiptir.
İtirazın reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde iptal davası açılabilir.
Öğretim elemanının aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezasına itirazı üzerine idare, itirazı açık bir şekilde reddedebilir. İdare 30 günlük sürede itiraza cevap vermezse; itirazı zımnen reddetmiş olur. Öğretim elemanı; zımni ret tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresinde iptal davası açma hakkına sahiptir. İdari işlemin iptali davası konusundaki makalemize ulaşmak için tıklayınız.
Disiplin cezasının etki ve sonuçlarını doğurmaması için dava, yürütmenin durdurulması talepli açılmalıdır.
Disiplin cezasına karşı dava açılması, kendiliğinden işlemin etki ve sonuçlarını doğurmasını engellemez. Bunun için aylıktan veya ücretten kesme cezasının iptali davası açarken ayrıca yürütmenin durdurulması talep edilmelidir.
Aylıktan veya ücretten kesme cezasının özlük dosyasından silinmesini talep etmek mümkün müdür?
Öğretim elemanının, aylıktan veya ücretten kesme cezasının uygulanmasından itibaren 10 yıl sonra atamaya yetkili amire başvurarak; verilen cezaların özlük dosyasından silinmesini talep etme hakkı vardır. Öğretim elemanının bu talebi, bu süreler içerisindeki davranışları isteğini haklı kılacak nitelikte görülürse, yerine getirilir.
Sonuç
Öğretim elemanları hakkında uygulanan aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezası bir idari işlemdir. Hakkında aylıktan veya ücretten kesme disiplin cezası; uygulanan öğretim elemanının, bu idari işlemin iptali için dava açma hakkı vardır. İdari işlemin iptali davası konusunda detaylı bilgiye ulaşmak için tıklayınız.
TÜZEL&GÜLŞEN Hukuk Bürosu; İdare Hukuku alanında ve bu bağlamda öğretim elemanlarına verilen disiplin cezası konusunda deneyimli ve etkin ekibiyle hukuki hizmet vermektedir.
AVUKAT DERYA TÜZEL