ÇİFTE VATANDAŞLARIN ASKERLİK MUAFİYETİ

Genel olarak askerlik yükümlülüğü,

Ülkemizdeki askerlik ödevi, vatan hizmeti olarak Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile düzenlenmiştir. Çifte vatandaşların askerlik muafiyeti.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası madde 72;

“Vatan hizmeti, her Türkün hakkı ve ödevidir. Bu hizmetin Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir.”

Diyerek, vatan hizmetinin bir ödev olduğunu ve bu ödev ile her Türk’ün yükümlü olduğunu düzenlemiştir. Anayasa’da yer alan Türk ibaresi, Türkiye Cumhuriyeti Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkesi tanımlamaktadır. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olmayan Türk soyundan kişiler askerlik ödevi ile yükümlü değildir.

Vatan hizmeti olarak belirtilen bu ödevin silahlı kuvvetlerde ne şekilde yerine getirileceği, 7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun 4. Maddesinde düzenlenmiştir.

7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun 4. Maddesi;

“Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her erkek, askerlik hizmeti yapmaya mecburdur. Askerlik hizmeti bu Kanun hükümlerine göre yedek subay, yedek astsubay, erbaş ve er olarak yerine getirilir”

Diyerek, vatan hizmetinin silahlı kuvvetlerde askerlik hizmeti olarak yapılacağını düzenlemiştir. Ayrıca askerlik yapma hizmetinin kimler için mecburi olduğu ve ne şekilde yerine getirilebileceği de belirtilmiştir. Bu düzenlemeye göre askerlik hizmeti, erkek olan her Türk vatandaşına mecburi tutulmuştur. Dolayısıyla askerlik ödevi ile yükümlü olabilmenin koşullarından birincisi Türk vatandaşı olmak, ikincisi ise erkek olmaktır.

Askerlik yükümlülüğünden muafiyet ne demektir,

Yukarıda belirttiğimiz üzere ülkemizde askerlik görevi vatan hizmeti sayılmaktadır. Anayasamız ve kanunlarımız gereği de vatan hizmeti her Türk için zorunlu bir görevdir. Peki bu durumun istisnaları yok mudur? Herkes, her şartta bu görevi yerine getirmek zorunda mıdır? Bu sorulara cevap verirken karşımıza muafiyet kavramı çıkmaktadır. Çifte vatandaların askerlik muafiyeti.

Vatan hizmeti olan askerlik görevi Türk vatandaşı olan her erkek için zorunlu olsa da bazı hallerde kişi bu görevi yapmış sayılır veya bu görevi yerine getirme yükümlülüğünden arındırılır. Yani askerlik yükümlülüğünden muaf tutulur.

Ülkemizdeki askerlik muafiyet uygulaması,

Askerlik yükümlülüğünden muafiyet sebepleri kanunla belirlenmiştir. Kanunda belirtilen sebepler dışında bir muafiyet türü uygulaması mümkün değildir. Ülkemizde 25.06.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7179 sayılı Askeralma Kanunu muafiyet durumlarını tek tek düzenlemiştir. Bu yazı ile, çok vatandaşlık sahibi çifte vatandaşların askerlik muafiyet durumu üzerinde duracağız.

25.06.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7179 sayılı kanundan önce yürürlükte 1111 sayılı Askerlik Kanunu bulunmaktaydı. 1111 sayılı Askerlik Kanunu’na göre çifte vatandaşlar, vatandaşı oldukları diğer ülkede askerlik görevini yaparak ülkemizdeki zorunlu askerlik görevi için muafiyet elde ediyorlardı. Çifte vatandaşların askerlik muafiyeti.

25.06.2019 tarihinde yürürlüğe giren Askeralma Kanunu ile bu durum değişti. Yeni düzenlemeye göre ülkeler arası muafiyet anlaşması olmayan durumlarda çifte vatandaşların diğer ülkede yaptıkları askerlik ödevi ülkemizde muafiyet sebebi sayılamayacak.

Peki 25.06.2019 tarihinden önce diğer ülkede askerlik yapan çifte vatandaşların askerlik muafiyeti durumları ne olacak? Yazımızın devamında bu soruya net ve detaylı bir cevap verdik.

Çifte vatandaşların askerlik muafiyeti,

Çifte vatandaşların askerlik muafiyeti konusunda tek bir cevap vermek mümkün değildir. Her çifte vatandaşın içinde bulunduğu durum kendine özel olup ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Bununla birlikte aşağıda belirttiğimiz bir takım kriterler ile bu soruya cevap bulmanız mümkün.

Vatandaşı olduğu diğer ülkede zorunlu askerlik görevini yapmayan çifte vatandaşların askerlik muafiyeti

Çifte vatandaşlık sahibi olup, vatandaşı olduğu diğer ülkede de askerlik yapmayan kişilerin ülkemizde askerlik ödevinden muaf olmaları mümkün değildir.

Vatandaşı olduğu diğer ülkede zorunlu askerlik görevini yapan çifte vatandaşların askerlik muafiyeti

Peki çifte vatandaşlık sahibi olup, vatandaşı olan diğer ülkede askerlik yapanların durumu ne olacak? Bu durumdaki çifte vatandaşların askerlik muafiyeti ne olacak? Ülkemizdeki mevzuat durumu buna uygun mu? Bu soruların cevabı için de, vatandaşı olunan diğer ülkede askerliğin yapıldığı tarih önem arz etmektedir. Çünkü 2019 yılında ülkemizdeki askerlik mevzuatında değişiklik yapılmıştır. 2019 yılı öncesinde vatandaşı oldukları diğer ülkede askerlik yapan çifte vatandaşlar ülkemizde askerden muaf sayılmaktaydı. Ancak 2019 yılında yürürlüğe giren 7179 sayılı Askeralma Kanunu ile birlikte bu durum değişti.

2019 yılından sonra askerlik yapan çifte vatandaşların askerlik muafiyeti

2019 tarihinde yürürlüğe giren Askeralma Kanunu’nun 45. maddesi gereğince çifte vatandaşların askerlik muafiyeti durumu iki ülke arasında yapılacak karşılıklı anlaşmalara bağlanmıştır. Buna göre ülkemiz ile arasında askerlik muafiyeti anlaşması bulunan ülkelerde yapılan askerlik görevleri ülkemizde muafiyet konusu olabilecektir. Ancak ülkeler arası anlaşma bulunmayan hallerde diğer ülkede yapılan askerlik ödevi ülkemizdeki askerlik yükümlülüğünden muafiyet sağlamayacaktır. 

Yazımızın yayımlandığı tarih itibariyle bu şartlara uyan tek ülke Tunus’tur. Yani Tunus’ta askerlik yapan çifte vatandaşlar ülkemizdeki askerlik ödevinden muaf olabilecektir. Aynı şekilde ülkemizde askerlik yapan Tunus-Türkiye vatandaşları da Tunus ülkesinde askerden muaf olabileceklerdir.

Bunun dışında şu anda 2019 tarihinden sonra diğer ülkede askerlik yapan çifte vatandaşlar bu sebeple ülkemizdeki askerlikten muaf olamayacaktır.

2019 yılından önce askerlik yapan çifte vatandaşların askerlik muafiyeti

Hemen belirtmek isteriz ki bu sorunun cevabı EVET, askerlik muafiyet işlemlerinizi gerçekleştirebiliriz. Ancak bu sorunun cevabına idare tarafından olumsuz yanıt verilmektedir. Yani 2019 tarihinden önce vatandaşı olduğu diğer ülkede askerlik görevini yapan çifte vatandaşlık sahibi kişiler bu sebeple ülkemizdeki askerlik yükümlülüğünden muaf olmak için konsolosluklara veya askerlik şubelerine başvuruda bulunduklarında kendilerine bu muafiyet hakkından faydalanamayacakları cevabı verilmektedir. İdare bu cevabına gerekçe olarak, muafiyet başvurusunun mevzuatın değiştiği 2019 tarihinden sonra yapılmış olmasını göstermektedir.

Peki bu durumda TÜZEL&GÜLŞEN HUKUK ve ARABULUCULUK BÜROSU olarak biz muafiyet işlemlerini nasıl gerçekleştireceğiz? Öncelikle idarenin bu uygulamasının hukuka uygun olup olmadığı hususundan bahsetmek isteriz.

2019 tarihinden önce yürürlükte olan 1111 sayılı Askerlik Kanunu’nun 2/5. Maddesi;

“Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenen esaslara göre; yurt dışında doğan ve ikamet edenler ile kanuni rüşt yaşına kadar yabancı bir ülkeye gitmiş olanlardan bulundukları ülke vatandaşlığını da kazanan Türk vatandaşları, talepleri hâlinde, durumlarına uyan ve bu Kanunun öngördüğü askerlik statülerinden biri içerisinde askerlik mükellefiyetlerini otuz sekiz yaşını tamamladıkları yılın sonuna kadar yerine getirebilirler veya tabiiyetinde bulundukları diğer ülkede askerlik yapmış olduklarını belgelemek kaydıyla mükellefiyetlerini yerine getirmiş sayılırlar.“

Yani 2019 tarihinde yapılan mevzuat değişikliğinden önce çifte vatandaşlar, vatandaşı oldukları diğer ülkede askerlik yaparak ülkemizdeki askerlikten muaf olabiliyorlardı. Peki diğer ülkede 2019 tarihinden önce askerlik ödevini yerine getiren kişinin 2019 tarihinden sonra başvurması nedeniyle bu hakkı elinden alınabilir mi?

Her ne kadar idare tarafından kişilerin bu hakkı ellerinden alınmakta ise de yargı mercileri bu durumu hukuka aykırı bulmaktadır. Çifte vatandaşlık sahibi olup diğer ülkede yaptığı askerlik ödevi 2019 tarihinden sonra başvuru yaptığı için muafiyet için yeterli görülmeyen müvekkillerimiz adına açtığımız  davalar ile müvekkillerimizin ülkemizdeki askerlik görevinden muaf sayılmalarını sağladık. Bu sayede müvekkillerimiz bugün için 120 bin liraları geçen dövizle askerlik veya bedelli askerlik yapmaktan kurtulmaktadırlar.

Sonuç

25.06.2019 tarihinde yürürlüğe giren 7179 sayılı Askeralma Kanunu’nun idare tarafından yanlış yorumlanması ülkemizde çifte vatandaşlıkta askerlik sorununu ortaya çıkardı. Askerlik konusunda devletin egemenlik hakları gereği yeni düzenlemeler yapması olağan bir durumdur. Ancak bu yapılırken eski düzenleme döneminde kazanılan hakların yok sayılması hukukla bağdaşmaz. Zaten yeni düzenlemede açık açık eski dönem kazanılmış haklar kullanılamayacaktır denmemiştir. Ancak idare kanunu yanlış yorumlayarak hukuka aykırı işlemler tesis ederek vatandaşın mağdur olmasına yol açmıştır.

Eski dönemde askerliğini vatandaşı olduğu diğer ülkede yapan bir çok kişi ülkemizde yeniden askere çağrılmaktadır. Bu kişilerin çoğu 35-40 yaşlarında, evli, iş sahibi ve çocuklu kişilerdir. Kazandıkları muafiyet hakkı yok sayılarak yeniden askere çağrılmaları  bu kişilerin tüm hayat düzenlerini bozmaktadır. Uzun süreli askere gidemeyecek olan bu vatandaşlarımız yüksek bedelli askerlik ücretlerini ödemek zorunda kalmaktadırlar.

Ancak yazımızda da belirttiğimiz üzere 25.06.2019 tarihinden önce askerlik görevini vatandaşı olduğu diğer ülkede yapan çifte vatandaşlar ülkemizdeki askerlik görevinden muaf olabilmektedirler. Her ne kadar idare tarafından yapılan başvurular reddedilse de açtığımız davalar ile idarenin hukuka aykırı işlemi iptal edilmektedir.

Siz de 25.09.2019 tarihinden önce vatandaşı olduğunuz diğer ülkede askerlik yaptıysanız ve ülkemizde yeniden askere çağrılıyorsanız; dövizle askerlik veya bedelli askerlik için bugün 120 bin liraları geçen miktarlarda para ödeyip belirli süre askere gitmek yerine TÜZEL&GÜLŞEN HUKUK ve ARABULUCULUK OFİSİ ile iletişime geçmelisiniz. 

Çifte vatandaşlıkta askerlik yazımızı okumak için tıklayınız.

AVUKAT OĞUZHAN GÜLŞEN

Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla. Örneğin. Örneğin. Dolayısıyla.